08.04.2020 r." Pan Tadeusz "epopeją narodową /lekcja druga/.

Temat: Pan Tadeusz epopeją narodową /lekcja druga/.

Na dzisiejszych zajęciach uzupełnisz informacje o   epopei narodowej i jej wyznacznikach.

• Epos, inaczej epopeja to utwór, który kreśli panoramiczną wizję społeczeństwa
   w przełomowym dla niego momencie historycznym. Wiesz już o tym, że
  dzieło Mickiewicza tę definicję spełnia. Tym społeczeństwem jest społeczność szlachecka,  w dawnej Polsce jedynie szlachta pretendowała do miana narodu…
  Obserwujemy życie polskiej szlachty, która wkrótce nie będzie miała racji bytu, dlatego też autor próbuje utrwalić w pamięci, ocalić od zapomnienia. Stąd częsty zabieg  idealizacji postaci, które w rzeczywistości ze względu na swój wybujały temperament, skłonności do pieniactwa i warcholstwa wcale na nobilitację nie zasługują.
• Momentem przełomowym dla społeczności szlacheckiej jest kampania napoleońska 1812 roku, ale nie tylko. Wydarzeniem, które w sposób ewidentny zapowiada zmierzch sarmackiej Rzeczypospolitej, jest decyzja Tadeusza i Zosi o zniesieniu pańszczyzny. Z tego też powodu Tadeusz – postać wcale nie pierwszoplanowa – został umieszczony w tytule dla zaakcentowania, że nowy kształt Polski związany jest właśnie z postępowaniem najmłodszego pokolenia. Tadeusz otrzymał ponadto imię po Kościuszce – przywódcy powstania chłopskiego, wyznawcy demokratycznych haseł.
• Utwór zaczyna się inwokacją Litwo, Ojczyzno moja…
• Został napisany trzynastozgłoskowcem, metrum, które jest przypisane dziełom poważnym.
• Narrator – jest tu w przeważającej części trzecioosobowy, zdystansowany, przedstawia odbiorcy osoby i wydarzenia, sam zaś swoje uczucia ujawnia tylko w Inwokacji
• W sferze języka występuje: rozlewność epicka, poetyka detalu, różnorodność form wypowiedzi, dynamizacja tekstu, porównania homeryckie / człon drugi, porównujący, staje się samodzielnym obrazem poetyckim) są obecne w eposie Mickiewicza w opisach przyrody, drzew, chmur, burzy czy sadu.
• Realizm szczegółu – czyli metoda opisywania rzeczy z taką dokładnością, tak, że na podstawie tego opisu można by odmalować daną rzecz. Tak opisywane są: słynny serwis rodowy, strój zaręczynowy Zosi, rodzaje grzybów i drzew litewskich.
• Epizodyczność akcji – wiele jest w Panu Tadeuszu epizodów – opisy przyrody, spór Rejenta i Asesora o psy, gra Jankiela – nie stanowią przecież głównej osi wydarzeń, a spełniają ważną rolę w utworze.
• Bohater zbiorowy – ta cecha eposu jest tu także realizowana. Bohaterem jest szlachta – zróżnicowana wewnętrznie, czasem nieco idealizowana, lecz szlachta polska doby napoleońskiej – dlatego właśnie utwór nazywany jest epopeją szlachecką.
• Przekrój społeczny - różne warstwy: magnaci (Stolnik), zamożna szlachta (Podkomorzy, Sędzia), uboga szlachta zaściankowa - Dobrzyńscy, włościanie (zasiadający w karczmie, wracający z pola).
• Obyczajowość epoki: zwyczaje, obyczaje, obrzędy, życie towarzyskie, uczty, poszanowanie tradycji, silna więź
  z ojczyzną.
• Wielowątkowość dzieła: wątki główne (spór o zamek, problem walki narodowowyzwoleńczej, dzieje wybitnej jednostki - Jacka Soplicy) i poboczne (spór Asesora z Rejentem i inne).
• Styl podniosły, patetyczny, adekwatny do podjętego tematu.

Sporządź notatkę z informacji, które masz podane powyżej- mają się w niej znaleźć wyrazy, które są zaznaczone na czerwono.

Życzę Wam Wszystkim Zdrowych i Spokojnych Świąt!

Małgorzata Urbańska