Władza wykonawcza w Polsce-Prezydent RP.

Dział: Ustrój Rzeczypospolitej Polskiej.

Temat: Władza wykonawcza w Polsce – Prezydent RP i Rada Ministrów.

1. Rola Prezydenta w państwie - (Pałac Namiestnikowski) - głowa państwa

• Prezydent jest jednoosobowym organem wykonawczym państwa

• Najwyższy przedstawiciel RP, gwarantujący ciągłość władzy państwowej, stoi na straży suwerenności, bezpieczeństwa oraz nienaruszalności i niepodzielności terytorium (Art. 126)

Prezydenci III Rzeczpospolitej

2. Wybór i odwołanie Prezydenta

1. 5 letnia kadencja –wybory powszechne, tajne, równe, bezpośrednie, większościowe

• Ta sama osoba może pełnić tę funkcję tylko 2 razy
• Czynne prawo wyborcze 18 lat, bierne 35
• Kandydata na prezydenta zgłasza co najmniej 100 tys. obywateli
• 1 tura głosowania, – jeżeli dostanie tu jeden z kandydatów więcej niż 50%
• 2 tura po 14 dniach- 2 kandydatów – prezydentem zostaje zwycięzca
• Decyzje o ważności wyborów –Sąd Najwyższy (każdy ma prawo wnieść protest)
• Początek kadencji – złożenie przysięgi przed Zgromadzeniem Narodowym

1. Skrócenie kadencji –wakat (nieobsadzone stanowisko):

• Śmierć
• Zrzeczenie się urzędu
• Stwierdzenie nieważności wyborów (SN)
• Zgromadzenie Narodowe –uznaje trwałą niezdolność do sprawowania funkcji
• Orzeczenie Trybunału Stanu –Prezydent złamał konstytucję lub ustawę (w stan oskarżenia stawia Zgromadzenie Narodowe 2/3 głosów)- Prezydent nie ponosi odpowiedzialności politycznej (Parlament), ale konstytucyjną (TS)

3. Uprawnienia Prezydenta:

• Uprawnienia zwykłe –wymagają kontrasygnaty (podpis premiera i jego odpowiedzialność polityczna)

• Prerogatywy (30) – bez zgody premiera (art. 144 ) m.in. uprawnienia wobec Parlamentu, powoływanie najwyższych urzędników, tradycyjne uprawnienia

1. Względem parlamentu

• Zarządzanie wyborów, i zwoływanie pierwszego posiedzenia obu izb,
• Inicjatywa ustawodawcza,
• Prawo weta ustawy (odrzucenie 2/3 głosów),
• Podpisywanie ustaw i ich ogłaszanie w Dzienniku Ustaw RP
• Skracanie kadencji Sejmu,(gdy nie da się wyłonić rządu lub budżet nieuchwalony

w terminie)

• Występowanie z wnioskiem do Sejmu o powołanie prezesa NBP
• Zwracanie się do TK o zbadanie zgodności ustawy z Konstytucją

1. Względem Rady Ministrów

• Powoływanie rządu
• Dokonywanie zmian w rządzie na wniosek Premiera
• Zwoływanie Rady Gabinetowej (rząd pod przewodnictwem prezydenta)
• Wniosek do Sejmu o pociągniecie członka rządu do odpowiedzialności przed TS

1. Względem władzy sądowniczej

• Powoływanie sędziów na wniosek Krajowej Rady Sądowniczej
• Powoływanie Prezesów NSA, SN, TK oraz jednego członka KRS

1. W zakresie spraw zagranicznych

• Reprezentowanie państwa w stosunkach międzynarodowych
• Zatwierdzanie i wypowiadanie umów międzynarodowych
• Mianowanie i odwoływanie polskich ambasadorów
• Przyjmowanie listów uwierzytelniających oraz odwołujących przedstawicieli dyplomatycznych innych państw w Polsce

1. Najwyższe Zwierzchnictwo nad siłami zbrojnymi i obronnością

• W czasie pokoju sprawuje władzę za pośrednictwem ministra obrony
• W sytuacji zagrożenia zarządza powszechną lub częściową mobilizację
• Wydaje decyzje o użyciu sił zbrojnych dla obrony kraju
• Zarządza wprowadzenie stanu wyjątkowego (gdy nie może się zebrać Sejm)

1. Tradycyjne uprawnienia

• Nadawanie obywatelstwa polskiego
• Nadawanie orderów
• Prawo łaski
• Nadawanie tytułów profesorskich

4. Współdziałanie rządu i prezydenta.

/z podręcznika proszę wypisać przykłady współdziałania/